Konferencja „Szkolnictwo wyższe w okresie przemian 2018”

23 maja w Pałacu Kultury i Nauki odbyła się konferencja naukowa „Szkolnictwo wyższe w okresie przemian 2018”. Zaproszeni eksperci poruszali dwa główne tematy: tzw. Otwartej Nauki oraz poziomu prac dyplomowych w kontekście zmian dotyczących narzędzi chroniących własność intelektualną. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.

Pierwszy panel dyskusyjny zatytułowany „Otwarta nauka i Nauka 2.0” był prowadzony przez prof. Marka Niezgódkę, dyrektora Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW. W debacie udział wzięli: dr Sabina Cisek (Uniwersytet Jagielloński), dr Mariusz Luterek (Uniwersytet Warszawski), Ewelina Pabjańczyk-Wlazło (Krajowa Reprezentacja Doktorantów) oraz Michał Starczewski (Platforma Otwartej Nauki). Podczas dyskusji dr Sabina Cisek zaznaczyła, że choć w Polsce nie ma obowiązku stosowania zasad otwartej nauki, to coraz więcej uczelni prężenie działa na rzecz takiego otwartego dostępu. Natomiast według dr. Mariusza Luterka, dużym wyzwaniem jest zmiana podejścia do zagadnienia otwartej nauki przez samych naukowców. Podobnie uważa Ewelina Pabjańczyk-Wlazło, która stwierdziła, że świadomość młodych badaczy czy doktorantów na temat otwartej nauki jest bardzo niska. Według niej, coraz szersze zastosowanie koncepcji otwartej nauki jest nieuniknione, ale konieczne są szkolenia, które pokażą naukowcom w jaki sposób korzystać z dostępnych zasobów. O wspieranie naukowców przez ich uczelnie apelował też Michał Starczewski, który dodał, że niezbędne jest stworzenie odpowiednich ram i instytucji umożliwiających łatwiejsze i powszechniejsze funkcjonowanie otwartej nauki.

Gospodarzem drugiego panelu dyskusyjnego pt.: „Antyplagiatowa rzeczywistość – poziom prac dyplomowych w kontekście zmian dotyczących narzędzi chroniących własność intelektualną” była dr hab. Aneta Pieniądz reprezentująca ruch społeczny Obywatele Nauki. W debacie udział wzięli: prof. Łukasz Sułkowski (Polska Komisja Akredytacyjna), prof. Andrzej Kraśniewski (Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich), dr Walentyna Wróblewska (Uniwersytet w Białymstoku), dr Alina Gut (Fundacja Legalna Kultura), Dorota Podrzucka (Politechnika Krakowska) oraz Krzysztof Gutowski (Plagiat.pl). W czasie debaty prof. Łukasz Sułkowski powiedział, że z jednej strony nie wiadomo jak od strony praktycznej będzie wyglądała ochrona własności intelektualanej w nowym roku akademickim, a z drugiej przyznał, że nawet na uczelniach potrzebne jest zwiększanie świadomości w zakresie tego czym jest plagiat, co nosi znamiona plagiatu i jakie powinny być jego konsekwencje. Natomiast prof. Andrzej Kraśniewski zwracał uwagę na problemy związane z repozytoriami prac dyplomowych na uczelniach, które mają współpracować z Jednolitym Systemem Antyplagiatowym. – Uczelnie podnoszą kwestię kosztów, bo sam system ma być darmowy, natomiast pojawia się koszt wprowadzania archiwalnych prac dyplomowych do takiego repozytorium. To nie jest trywialne zadanie, a łączą się z nim także problemy prawne, które nie do końca są rozstrzygnięte – mówił prof. Kraśniewski. Dr Walentyna Wróblewska podkreślała, że aby unikać plagiatów promotorzy powinni m.in. akceptować takie tematy prac dyplomowych, które mieszczą się w obszarze ich zawodowych zainteresowań oraz inspirować studentów do samodzielnej i twórczej pracy, która nie opiera się na zapożyczeniach. Na procedury prewencyjne zwracała także uwagę dr Alina Gut, która wyodrębniła trzy główne z nich: uświadamianie młodych ludzi na temat tego jak ważna jest ich oraz cudza własność intelektualna, wskazywanie studentom publicznie dostępnych baz, z których mogą czerpać powiększając swoją wiedzę, a także rzeczywista kontrola i weryfikowanie czy student popełnił plagiat czy nie. Z kolei Krzysztof Gutowski zaznaczył, że żaden system na świecie nie znajduje plagiatów, ponieważ plagiat jest pojęciem prawnym. System antyplagiatowy wskazuje natomiast zapożyczenia, które muszą zostać przeanalizowane przez kompetentną osobę decydującą czy te zapożyczenia były uprawnione. Ogromnie ważne są też bazy porównawcze, gdyż bez nich nie da się przeprowadzić skutecznej weryfikacji antyplagiatowej. Dorota Podrzucka przypomniała natomiast, że jeśli chodzi o obsługę techniczną, to systemy antyplagiatowe nie różnią się specjalnie od innych systemów i również potrzebują odpowiedniego wdrożenia, a potem bieżącego wsparcia i rozwoju połączonego z aktualizowaniem funkcjonalności.

Patroni wydarzenia: – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich – Obywatele Nauki – Urząd Patentowy RP – Centrum Cyfrowe – Fundacja Legalna Kultura.